rubbos/app/apache2/manual/content-negotiation.html.tr.utf8

   1 <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
   2 <!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Strict//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-strict.dtd">
   3 <html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" lang="tr" xml:lang="tr"><head><!--
   4         XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
   5               This file is generated from xml source: DO NOT EDIT
   6         XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
   7       -->
   8 <title>İçerik Uzlaşımı - Apache HTTP Sunucusu</title>
   9 <link href="./style/css/manual.css" rel="stylesheet" media="all" type="text/css" title="Main stylesheet" />
  10 <link href="./style/css/manual-loose-100pc.css" rel="alternate stylesheet" media="all" type="text/css" title="No Sidebar - Default font size" />
  11 <link href="./style/css/manual-print.css" rel="stylesheet" media="print" type="text/css" />
  12 <link href="./images/favicon.ico" rel="shortcut icon" /></head>
  13 <body id="manual-page"><div id="page-header">
  14 <p class="menu"><a href="./mod/">Modüller</a> | <a href="./mod/directives.html">Yönergeler</a> | <a href="./faq/">SSS</a> | <a href="./glossary.html">Terimler</a> | <a href="./sitemap.html">Site Haritası</a></p>
  15 <p class="apache">Apache HTTP Sunucusu Sürüm 2.0</p>
  16 <img alt="" src="./images/feather.gif" /></div>
  17 <div class="up"><a href="./"><img title="&lt;-" alt="&lt;-" src="./images/left.gif" /></a></div>
  18 <div id="path">
  19 <a href="http://www.apache.org/">Apache</a> &gt; <a href="http://httpd.apache.org/">HTTP Sunucusu</a> &gt; <a href="http://httpd.apache.org/docs/">Belgeleme</a> &gt; <a href="./">Sürüm 2.0</a></div><div id="page-content"><div id="preamble"><h1>İçerik Uzlaşımı</h1>
  20 <div class="toplang">
  21 <p><span>Mevcut Diller: </span><a href="./en/content-negotiation.html" hreflang="en" rel="alternate" title="English">&nbsp;en&nbsp;</a> |
  22 <a href="./fr/content-negotiation.html" hreflang="fr" rel="alternate" title="Français">&nbsp;fr&nbsp;</a> |
  23 <a href="./ja/content-negotiation.html" hreflang="ja" rel="alternate" title="Japanese">&nbsp;ja&nbsp;</a> |
  24 <a href="./ko/content-negotiation.html" hreflang="ko" rel="alternate" title="Korean">&nbsp;ko&nbsp;</a> |
  25 <a href="./tr/content-negotiation.html" title="Türkçe">&nbsp;tr&nbsp;</a></p>
  26 </div>
  27
  28
  29     <p>Apache, içerik uzlaşımını HTTP/1.1 belirtiminde bahsedildiği şekliyle
  30       destekler. Bir özkaynağın en iyi gösterimini, tarayıcının sağladığı
  31       karakter kodlaması, karakter kümesi, dil, ortam türü gibi kullanıcı
  32       tercihlerine bağlı olarak seçebilir. Ayrıca, tarayıcının kullanıcı
  33       tercihlerini tam yansıtamadığı durumlarda istekleri daha akıllıca ele
  34       alabilmeyi sağlayacak bir takım özelliklere de sahiptir.</p>
  35
  36     <p>İçerik uzlaşımı öntanımlı olarak derlenen
  37       <code class="module"><a href="./mod/mod_negotiation.html">mod_negotiation</a></code> modülü tarafından sağlanır.</p>
  38 </div>
  39 <div id="quickview"><ul id="toc"><li><img alt="" src="./images/down.gif" /> <a href="#about">İçerik Uzlaşımı Hakkında</a></li>
  40 <li><img alt="" src="./images/down.gif" /> <a href="#negotiation">Apache’de İçerik Uzlaşımı</a></li>
  41 <li><img alt="" src="./images/down.gif" /> <a href="#methods">Uzlaşım Yöntemleri</a></li>
  42 <li><img alt="" src="./images/down.gif" /> <a href="#better">Üstünlük Değerleriyle Oynamak</a></li>
  43 <li><img alt="" src="./images/down.gif" /> <a href="#extensions">Şeffaf İçerik Uzlaşımının Genişletilmesi</a></li>
  44 <li><img alt="" src="./images/down.gif" /> <a href="#naming">Hiperbağlar ve İsimlendirme Uzlaşımları</a></li>
  45 <li><img alt="" src="./images/down.gif" /> <a href="#caching">Arabellekler Hakkında</a></li>
  46 </ul></div>
  47 <div class="top"><a href="#page-header"><img alt="top" src="./images/up.gif" /></a></div>
  48 <div class="section">
  49 <h2><a name="about" id="about">İçerik Uzlaşımı Hakkında</a></h2>
  50
  51     <p>Bir özkaynağın bir çok farklı gösterimi olabilir. Örneğin, bir belgenin
  52       farklı ortam türleri ve/veya farklı diller için gösterimleri olabilir.
  53       En uygun seçimi yapmanın tek yolu kullanıcıya bir liste verip seçmesini
  54       istemektir. Bununla birlikte sunucunun bu seçimi kendiliğinden yapması
  55       da mümkündür. Tarayıcılar isteğin bir parçası olarak kullanıcı
  56       tercihlerini de gönderdiğinden bu istendiği gibi çalışır. Örneğin bir
  57       tarayıcı, kullanıcısınının mümkünse Fransızca içerik tercih ettiğini
  58       yoksa İngilizce içeriğe de razı olabileceğini belirtebilirdi.
  59       Tarayıcılar bu tercihleri başlıkta belirtirler. Tarayıcı sadece Türkçe
  60       içerik istendiğini şöyle belirtebilirdi:</p>
  61
  62     <div class="example"><p><code>Accept-Language: tr</code></p></div>
  63
  64     <p>Bu tercihin yerine getirilebilmesininin sadece, desteklenen diller
  65       arasında bu dilin varlığına ve istenen belgenin bu dilde bir
  66       gösteriminin bulunmasına bağlı oluşuna dikkat ediniz.</p>
  67
  68     <p>Daha karmaşık bir istek örneği olarak, tarayıcının Fransızca ve
  69       İngilizce içerik kabul etmeye ayarlandığını fakat Fransızcayı tercih
  70       ettiğini ve çeşitli ortam türlerini kabul etmekle birlikte salt metin ve
  71       diğer metin türlerinden ziyade HTML tercih ettiğini, ayrıca, diğer ortam
  72       türleri üzerinde GIF veya JPEG tercih ettiğini fakat başka çare yoksa
  73       her ortam türüne de izin verdiğini belirtiyor olsun:</p>
  74
  75     <div class="example"><p><code>
  76       Accept-Language: fr; q=1.0, en; q=0.5<br />
  77       Accept: text/html; q=1.0, text/*; q=0.8, image/gif; q=0.6, image/jpeg;
  78       q=0.6, image/*; q=0.5, */*; q=0.1
  79     </code></p></div>
  80
  81     <p>Apache, HTTP/1.1 belirtiminde tanımlanan şekliyle ‘sunucu yönetiminde’
  82       içerik uzlaşımını destekler. <code>Accept</code>,
  83       <code>Accept-Language</code>, <code>Accept-Charset</code> ve
  84       <code>Accept-Encoding</code> istek başlıklarını tamamen destekler.
  85       Apache ayrıca, RFC 2295 ve RFC 2296’da tanımlanan bir deneysel uzlaşım
  86       olarak ‘şeffaf’ içerik uzlaşımını da destekler. Fakat ‘özellik
  87       uzlaşımını’ bu RFC’lerde tanımlandığı gibi desteklemez.</p>
  88
  89     <p>Bir <strong>özkaynak</strong> bir URI (RFC 2396) tarafından betimlenen
  90       kavramsal bir öğedir. Apache gibi bir HTTP sunucusu, ortam türü,
  91       karakter kümesi, kodlama ve saire ile tanımlanmış bir bayt dizisi
  92       şeklindeki her gösterimiyle, özkaynaklara kendi isim alanları dahilinde
  93       erişim sağlar. Her özkaynağın aynı anda bir veya daha fazla gösterimi
  94       mevcut olabileceği gibi hiç mevcut olmayabilir de. Eğer çok sayıda
  95       gösterim mevcutsa, bu özkaynağın <strong>uzlaşılabilir</strong>
  96       olduğundan ve her gösteriminin  bir <strong>çeşitlilik</strong>
  97       oluşturduğundan bunun da uzlaşımın <strong>boyutlar</strong>ından
  98       kaynaklandığından bahsedilebilir.</p>
  99 </div><div class="top"><a href="#page-header"><img alt="top" src="./images/up.gif" /></a></div>
 100 <div class="section">
 101 <h2><a name="negotiation" id="negotiation">Apache’de İçerik Uzlaşımı</a></h2>
 102
 103     <p>Bir özkaynak üzerinde uzlaşılırken gösterim çeşitlerinin her biri
 104       hakkında sunucuya bilgi verilmesi gerekir. Bu iki yolla yapılabilir:</p>
 105
 106     <ul>
 107       <li>Ya gösterim çeşitlerini içeren dosyaların isimleriyle eşleşmeyi
 108         sağlayan bir tür eşlemi kullanılır (bir <code>*.var</code> dosyası
 109         gibi).</li>
 110
 111       <li>Ya da sunucu örtük bir dosya ismi kalıbı eşleşmesinin ardından
 112         sonuçlar arasından seçim yapar; buna ‘Çoklu Görünüm’ araması adı
 113         verilir.</li>
 114     </ul>
 115
 116    <h3><a name="type-map" id="type-map">Bir türeşlem dosyası kullanmak</a></h3>
 117
 118     <p>Bir türeşlem, <code>type-map</code> eylemcisi ile ilişkili bir belgedir
 119       (ya da eski Apache yapılandırmaları ile geriye uyumluluk için,
 120       <code>application/x-type-map</code> <span title="sözlüğe bakınız">→</span>&nbsp;<a href="./glossary.html#">MIME türü</a>nde
 121       bir belgedir). Bu özelliği kullanmak için, yapılandırmada bir tür
 122       eşleyici olarak bir dosya ismi uzantısı için bir <code>type-map</code>
 123       eylemcisi tanımlamalısınız. Bu, sunucu yapılandırma dosyasında en iyi
 124       şöyle yapılabilir:</p>
 125
 126     <div class="example"><p><code>AddHandler type-map .var</code></p></div>
 127
 128     <p>Türeşlem dosyaları kendilerini tanımlayan özkaynak ile aynı isimde
 129       olmalı ve her gösterim çeşidi için bir girdi içermelidir; bu girdiler
 130       ardarda belirtilen HTTP biçem başlık satırlarından oluşur. Farklı
 131       gösterimlerin girdileri bir boş satırla diğerlerinden ayrılır. Aynı
 132       girdi içinde boş satır kullanılamaz. Bir eşlem dosyasını bir birleşik
 133       öğenin tamamı için bir girdi ile başlatmak adet olmuştur (ise de, bu
 134       gerekli değildir, hele yoksayılacaksa hiç gerekli değildir). Eşlem
 135       dosyası için aşağıda bir örnek verilmiştir. Dosya <code>misal</code>
 136       isimli bir özkaynak hakkında olduğundan dosyaya <code>misal.var</code>
 137       ismi verilebilir.</p>
 138
 139     <div class="example"><p><code>
 140       URI: misal<br />
 141     <br />
 142       URI: misal.en.html<br />
 143       Content-type: text/html<br />
 144       Content-language: en<br />
 145     <br />
 146       URI: misal.fr.de.html<br />
 147       Content-type: text/html;charset=iso-8859-2<br />
 148       Content-language: fr, de<br />
 149     </code></p></div>
 150
 151     <p>Ayrıca, bir türeşlem dosyasının <code>MultiViews</code> etkin olsa bile
 152       dosya ismi uzantısına göre öncelik alacağına dikkat ediniz. Eğer
 153       gösterimler bu örnekteki resim dosyasında olduğu gibi farklı kaynak
 154       üstünlüklerine sahipseler, ortam türünün <code>qs</code> parametresi
 155       kullanılarak kaynak üstünlükleri belirtilebilir: </p>
 156
 157     <div class="example"><p><code>
 158       URI: misal<br />
 159     <br />
 160       URI: misal.jpeg<br />
 161       Content-type: image/jpeg; <strong>qs=0.8</strong><br />
 162     <br />
 163       URI: misal.gif<br />
 164       Content-type: image/gif; <strong>qs=0.5</strong><br />
 165     <br />
 166       URI: misal.txt<br />
 167       Content-type: text/plain; <strong>qs=0.01</strong><br />
 168     </code></p></div>
 169
 170     <p><code>qs</code> değerleri 0.000-1.000 değer aralığı içinde
 171       belirtilebilir. 0.000 <code>qs</code> değerine sahip gösterimin asla
 172       seçilmeyeceğine dikkat ediniz. Bir <code>qs</code> değeri belirtilmeyen
 173       gösterimlerin kaynak üstünlüğü 1.000 kabul edilir. <code>qs</code>
 174       parametresinin belirttiği değer istemcinin yeteneklerinden bağımsız
 175       olarak olası gösterimler arasında göreli bir üstünlük ifade eder.
 176       Örneğin bir fotoğraf sözkonusu olduğunda bir JPEG dosyasının kaynak
 177       üstünlüğü bir ASCII çiziminkinden yüksek olacaktır. Diğer taraftan özgün
 178       resim bir ASCII çizim olduğu takdirde, ASCII çizim, bir JPEG gösterimine
 179       göre öncelikli olacaktır. Bu nedenle <code>qs</code> değeri özkaynağın
 180       doğasına bakarak belirlenir.</p>
 181
 182     <p>Tanınan başlıkların tam listesini <a href="mod/mod_negotiation.html#typemaps">mod_negotation</a> modülünün
 183       belgesinde bulabilirsiniz.</p>
 184
 185
 186   <h3><a name="multiviews" id="multiviews">Çoklu Görünümler</a></h3>
 187
 188     <p><code>MultiViews</code>, <code>httpd.conf</code> dosyasındaki veya
 189       (<code class="directive"><a href="./mod/core.html#allowoverride">AllowOverride</a></code> yönergesinin
 190       değerine bağlı olarak) <code>.htaccess</code> dosyalarındaki <code class="directive"><a href="./mod/core.html#directory">&lt;Directory&gt;</a></code>, <code class="directive"><a href="./mod/core.html#location">&lt;Location&gt;</a></code> veya <code class="directive"><a href="./mod/core.html#files">&lt;Files&gt;</a></code> bölümleri içinde
 191       <code class="directive"><a href="./mod/core.html#options">Options</a></code> yönergeleri ile
 192       belirtilebilen, dizine özgü bir seçenektir. Yalnız, dikkatli olun,
 193       <code>Options All</code> yaparak <code>MultiViews</code> seçeneğini
 194       etkin kılamazsınız; seçeneği ismiyle açıkça belirtmelisiniz.</p>
 195
 196     <p><code>MultiViews</code> şöyle etki eder: Sunucudan,
 197       <code>MultiViews</code> seçeneğinin etkin olduğu <code>/bir/dizin</code>
 198       dizininden <code>filanca</code> dosyası için bir istekte bulunulmuşsa
 199       fakat dizinde bu dosya yoksa, sunucu dizin içeriğini
 200       <code>filanca.*</code> dosyaları için tarar ve bu dosyalar için
 201       istemcinin ismiyle talep ettiği ortam türlerini ve kodlamaları
 202       kullanarak bir türeşlem dosyası uydurup bu gösterimler arasından
 203       istemcinin gereksinimlerine en uygun gösterimi seçer.</p>
 204
 205     <p><code>MultiViews</code> ayrıca, sunucunun bir dizin içeriğini
 206       listelemeye çalıştığı durumda <code class="directive"><a href="./mod/mod_dir.html#directoryindex">DirectoryIndex</a></code> yönergesi ile belirtilen dosya için de bir
 207       arama tertipleyebilir. Eğer yapılandırma dosyalarında</p>
 208
 209     <div class="example"><p><code>DirectoryIndex index</code></p></div>
 210
 211     <p>şeklinde bir atama varsa ve dizinde <code>index.html</code> ve
 212       <code>index.html3</code> dosyaları varsa sunucu bunlar arasından hakem
 213       sıfatıyla bir seçim yapacaktır; ama bu ikisi yerine dizinde sadece
 214       <code>index.cgi</code> mevcutsa sunucu sadece bu dosyayı
 215       çalıştıracaktır.</p>
 216
 217     <p>Okunan dizinde bulunan dosyalar arasında <code>mod_mime</code>
 218       tarafından tanınan karakter kümesi, içerik türü, dil ve kodlama
 219       başlıklarına uygun gösterim uzantılarından birine sahip bir dosya yoksa
 220       sonuç <code class="directive"><a href="./mod/mod_mime.html#multiviewsmatch">MultiViewsMatch</a></code>
 221       yönergesiyle yapılan tanıma bağlı olur. Bu yönerge hangi diğer dosya
 222       uzantılarının, eylemcilerin veya süzgeçlerin çok gösterimli uzlaşımla
 223       ilintileneceğini belirler.</p>
 224
 225 </div><div class="top"><a href="#page-header"><img alt="top" src="./images/up.gif" /></a></div>
 226 <div class="section">
 227 <h2><a name="methods" id="methods">Uzlaşım Yöntemleri</a></h2>
 228
 229     <p>Apache’nin, bir türeşlem dosyası veya dizin içindeki bir dosya
 230       sayesinde belli bir özkaynağın gösterim çeşitlerinin bir listesini elde
 231       ettikten sonra ‘en uygun’ gösterime karar vermek için kullanabileceği
 232       iki yöntem vardır. Apache’nin içerik uzlaşım özelliklerinin kullanımı
 233       sırasında uzlaşımın nasıl yerine getirileceği ile ilgili ayrıntıları
 234       bilmek aslında gerekli değildir. Bununla birlikte belgenin kalanında bu
 235       konu açıklanmaya çalışılmıştır.</p>
 236
 237     <p>İki uzlaşım yöntemi vardır:</p>
 238
 239     <ol>
 240       <li>Normal durumda <strong>sunucu yönetiminde Apache uzlaşım
 241         algoritması</strong> kullanılır. Bu algoritma aşağıda ayrıntılı olarak
 242         açıklanmıştır. Bu algoritma kullanıldığı zaman, Apache, en iyi sonuca
 243         ulaşmak için bazen belli boyutların üstünlük katsayılarıyla ‘oynar’.
 244         Apache’nin bu katsayılarla oynama işini nasıl yaptığı aşağıda daha
 245         ayrıntılı açıklanmıştır.</li>
 246
 247       <li>İstemci bu işlem için özellikle RFC 2295’te tanımlanan mekanizmanın
 248         kullanılmasını isterse <strong>şeffaf içerik uzlaşımı</strong>
 249         kullanılır. Bu uzlaşım yöntemi, en uygun gösterimin seçilmesi
 250         konusunda tarayıcıya tam denetim imkanı verir; dolayısıyla sonuç
 251         tarayıcının bu işlem için kullandığı algoritmanın başarısına bağlıdır.
 252         Şeffaf uzlaşım sürecinin bir parçası olarak, tarayıcı, RFC 2296’da
 253         tanımlanan ‘gösterim çeşidini uzaktan seçme algoritması’nın
 254         çalıştırılmasını Apache’den isteyebilir.</li>
 255     </ol>
 256
 257   <h3><a name="dimensions" id="dimensions">Uzlaşımın Boyutları</a></h3>
 258
 259     <table>
 260
 261       <tr valign="top">
 262         <th>Boyut</th>
 263
 264         <th>Açıklama</th>
 265       </tr>
 266
 267       <tr valign="top">
 268         <td>Ortam Türü</td>
 269
 270         <td>Tarayıcı ortam türü tercihlerini <code>Accept</code> başlık alanı
 271           ile belirtir. Her öğenin kendine özgü bir üstünlük katsayısı
 272           olabilir. Gösterimin açıklaması da ayrıca bir kaynak üstünlüğüne
 273           (<code>qs</code> parametresi) sahip olabilir.</td>
 274       </tr>
 275
 276       <tr valign="top">
 277         <td>Dil</td>
 278
 279         <td>Tarayıcı dil tercihlerini <code>Accept-Language</code> başlık
 280           alanı ile belirtir. Her öğenin kendine özgü bir üstünlük katsayısı
 281           olabilir. Gösterimler bir kaç dilde olabileceği gibi hiç bir dille
 282           ilişkilendirimemiş de olabilir.</td>
 283       </tr>
 284
 285       <tr valign="top">
 286         <td>Kodlama</td>
 287
 288         <td>Tarayıcı kodlama tercihlerini <code>Accept-Encoding</code> başlık
 289           alanı ile belirtir. Her öğenin kendine özgü bir üstünlük katsayısı
 290           olabilir.</td>
 291       </tr>
 292
 293       <tr valign="top">
 294         <td>Karakter Kümesi</td>
 295
 296         <td>Tarayıcı karakter kümesi tercihlerini <code>Accept-Charset</code>
 297           başlık alanı ile belirtir. Her öğenin kendine özgü bir üstünlük
 298           katsayısı olabilir. Gösterim çeşitleri karakter kümesini ortam
 299           türünün bir parametresi olarak belirtebilirler.</td>
 300       </tr>
 301     </table>
 302
 303
 304   <h3><a name="algorithm" id="algorithm">Apache Uzlaşım Algoritması</a></h3>
 305
 306     <p>Apache, tarayıcıya döndürülecek en uygun gösterim çeşidini (varsa)
 307       seçmek için aşağıdaki algoritmayı kullanabilir. Bu algoritma pek de
 308       yapılandırılabilir değildir. Şöyle çalışır:</p>
 309
 310     <ol>
 311       <li>Önce her uzlaşım boyutu için ilgili <em>Accept*</em> başlık alanına
 312         bakılıp her gösterim çeşidine bir üstünlük katsayısı atanır. Eğer
 313         boyutlardan bazıları için ilgili <em>Accept*</em> başlığı
 314         uygulanabilir değilse bu boyut elenir ve sonuçta hiçbir gösterim
 315         çeşidi kalmasza 4. adıma atlanır.</li>
 316
 317       <li>‘En uygun’ gösterim çeşidi bir eleme süreciyle seçilir. Bu süreç
 318         sırasında aşağıdaki sınamalar sırayla uygulanır. Sınamalardan
 319         geçemeyen bir gösterim çeşidi elenir.  Sınamaların bir aşamasında tek
 320         bir gösterim çeşidi kalırsa bu en uygun eşleşme olarak seçilmiş olur
 321         ve 3. adıma atlanır. Eğer birden fazla gösterim çeşidi kalırsa sonraki
 322         sınamaya geçilir.
 323
 324         <ol>
 325           <li><code>Accept</code> başlığındaki üstünlük katsayısı ile
 326             gösterimin ortam türünde belirtilen kaynak üstünlüğünün çarpımı en
 327             büyük olan gösterim çeşidi seçilir.</li>
 328
 329           <li>En yüksek dil üstünlük katsayısına sahip gösterim çeşidi seçilir.
 330           </li>
 331
 332           <li>En uygun dil eşleşmesine sahip gösterim çeşidini seçmek için
 333             önce varsa <code>Accept-Language</code> başlığındaki dil
 334             sıralamasına bakılır, aksi takdirde <code>LanguagePriority</code>
 335             yönergesi ile atanmışsa oradaki dil sıralamasına bakılır.</li>
 336
 337           <li>En yüksek ‘seviyeden’ ortam parametresine (text/html ortam türü
 338             sürümünü belirtmekte kullanılır) sahip gösterim çeşitleri
 339             seçilir.</li>
 340
 341           <li><code>Accept-Charset</code> başlık satırında belirtilene bakarak
 342             en uygun karakter kümesine sahip gösterim çeşitleri seçilir.
 343             Alenen dışlanmadıkça ISO-8859-1 kabul edilebilir karakter
 344             kümesidir. <code>text/*</code> ortam türüne sahip gösterim
 345             çeşitlerinden belli bir karakter kümesi ile ilişkilendirilmemiş
 346             olanların karakter kümesinin ISO-8859-1 olduğu varsayılır.</li>
 347
 348           <li>ISO-8859-1 karakter kümesi ile ilişkilendirilmemiş gösterim
 349             çeşitleri seçilir. Böyle hiçbir gösterim yoksa bütün gösterimler
 350             seçilir.</li>
 351
 352           <li>En uygun kodlamaya sahip gösterim çeşitleri seçilir. Tarayıcı
 353             tarafından kabul edilebilir kodlamaya sahip gösterim çeşitleri
 354             varsa bunlar seçilir. Yoksa kodlanmış ve kodlanmamış gösterim
 355             çeşitleri karışık olarak mevcutsa sadece kodlanmamış olanlar
 356             seçilir. Eğer bütün gösterim çeşitlerinin sadece kodlanmış ya da
 357             sadece kodlanmamış gösterimleri mevcutsa hepsi seçilir.</li>
 358
 359           <li>En küçük içerik uzunluğuna sahip gösterim çeşitleri seçilir.</li>
 360
 361           <li>Kalan gösterim çeşitlerinin ilki seçilir. Bu ilk, ya türeşlem
 362             dosyasında listelenen ilk çeşittir ya da gösterimler bir dizinden
 363             okunuyorsa ASCII kod sıralamasına göre ilk sıradaki dosya ismine
 364             sahip gösterimdir.</li>
 365         </ol>
 366       </li>
 367
 368       <li>Algoritma, artık seçilmiş en uygun gösterim çeşidine sahipse bu
 369         artık yanıt olarak döndürülebilir. HTTP yanıt başlığı
 370         <code>Vary</code>’ye uzlaşım boyutları atanır (tarayıcı ve
 371         arabellekler özkaynağı kaydederken bu bilgiyi kullanırlar)
 372         ve algoritma sonlandırılır.</li>
 373
 374       <li>Buraya gelinmişse hiçbir gösterim seçilmemiş demektir (hiçbiri
 375         tarayıcı tarafından kabul edilebilir bulunmadığından dolayı).
 376         Gövdesinde mevcut gösterim çeşitlerini listeleyen bir HTML belgesi 406
 377         durum koduyla döndürülür (406: ‘kabul edilebilir bir gösterim yok’).
 378         Ayrıca HTTP <code>Vary</code> başlığında gösterim çeşitliliğinin
 379         boyutları belirtilir.</li>
 380     </ol>
 381
 382 </div><div class="top"><a href="#page-header"><img alt="top" src="./images/up.gif" /></a></div>
 383 <div class="section">
 384 <h2><a name="better" id="better">Üstünlük Değerleriyle Oynamak</a></h2>
 385
 386     <p>Apache bazen yukarıdaki Apache uzlaşım algoritmasının kesin sonucunun
 387       beklenenden farklı olması için üstünlük değerleriyle oynar. Bunu tam ve
 388       doğru bilgi göndermeyen tarayıcılar için algoritmadan en iyi sonucu elde
 389       etmek amacıyla yapar. Bazen günümüzün en tanınmış tarayıcıları bile çoğu
 390       durumda yanlış bir seçimle sonuçlanmayacaksa <code>Accept</code> başlık
 391       bilgilerini göndermemektedir. Eğer tarayıcı eksiksiz ve doğru bilgi
 392       gönderirse Apache bu değerlerle oynamayacaktır.</p>
 393
 394   <h3><a name="wildcards" id="wildcards">Ortam Türleri ve Dosyaismi Kalıpları</a></h3>
 395
 396     <p><code>Accept:</code> istek başlığı ortam türü tercihlerini yansıtır.
 397       Ayrıca, * bir dizge ile eşleşmek üzere "image/*" veya  "*/*" gibi ortam
 398       türü kalıpları da içerebilir. Dolayısıyla şöyle bir istek,</p>
 399
 400     <div class="example"><p><code>Accept: image/*, */*</code></p></div>
 401
 402     <p>diğer türler gibi "image/" ile başlayan ortam türlerini kabul
 403       edilebilir kılacaktır. Bazı tarayıcılar ortam türlerini örtük olarak
 404       elde etmek amacıyla hep bu tür kalıplar gönderirler. Örnek:</p>
 405
 406     <div class="example"><p><code>
 407       Accept: text/html, text/plain, image/gif, image/jpeg, */*
 408     </code></p></div>
 409
 410     <p>Bunun amacı, açıkça listelenmiş türlerin tercih edildiğini, fakat
 411       farklı gösterimler varsa onların da kabul edilebileceğini belirtmektir.
 412       Üstünlük değerlerini doğrudan kullanarak tarayıcılar gerçekte ne
 413       istediklerini şuna benzer şekilde belirtebilirler:</p>
 414
 415     <div class="example"><p><code>
 416       Accept: text/html, text/plain, image/gif, image/jpeg, */*; q=0.01
 417     </code></p></div>
 418
 419     <p>Açıkça belirtilen türler için üstünlük katsayısı belirtilmemiştir,
 420       dolayısıyla üstünlük katsayılarının 1.0 (en yüksek) olduğu
 421       varsayılmaktadır. */* kalıbı 0.01 gibi çok daha düşük bir öncelik
 422       belirtmektedir. Bu bakımdan, ancak, açıkça belirtilen türlerden
 423       hiçbirinin bulunmaması halinde diğer türler eşleşecektir.</p>
 424
 425     <p>Eğer <code>Accept:</code> başlığı <em>hiçbir</em> <code>q</code>
 426       katsayısı içermiyorsa ve başlıkta "*/*" belirtilmişse, Apache istenen
 427       davranışı taklit etmek için bu kalıba 0.01 katsayısını atar. Keza
 428       "type/*" kalıbına da 0.02 katsayısını atar (yani, */* kalıbına göre
 429       tercihli olur). Eğer  <code>Accept:</code> alanındaki her ortam türü bir
 430       <code>q</code> katsayısı içeriyorsa bu özel değerler uygulanmaz.
 431       Dolayısıyla gerekli bilgiyi açıkça bildiren tarayıcılardan gelen
 432       istekler umulduğu gibi işlem görecektir.</p>
 433
 434
 435   <h3><a name="exceptions" id="exceptions">Dil Uzlaşımında İstisnalar</a></h3>
 436
 437     <p>Apache 2.0’dan itibaren, uzlaşım algoritmasına, bir eşleşme bulmak
 438       konusunda algoritma başarılı olamadığı takdirde hoş bir son çareye izin
 439       vermek için bazı istisnalar eklenmiştir.</p>
 440
 441     <p>İstemci sunucudan bir sayfa istediğinde, sunucu, tarayıcı tarafından
 442       gönderilen <code>Accept-language</code> başlığıyla eşleşen tek bir sayfa
 443       bulamadığı takdirde istemciye ya “Kabul edilebilir bir gösterim çeşidi
 444       yok” ya da “Çok sayıda seçim belirtilmiş” yanıtını döndürür. Bu hata
 445       iletilerinden kaçınmak için bu gibi durumlarda Apache
 446       <code>Accept-language</code> başlığını yoksaymaya ayarlanabilir. Böylece
 447       istemcinin isteğine tam olarak uymasa da bir belge sağlanır. Bu hata
 448       iletilerinin birini veya her ikisini de geçersiz kılmak için <code class="directive"><a href="./mod/mod_negotiation.html#forcelanguagepriority">ForceLanguagePriority</a></code> yönergesi
 449       kullanılabilir ve sunucunun kararını <code class="directive"><a href="./mod/mod_negotiation.html#languagepriority">LanguagePriority</a></code> yönergesine
 450       dayanarak vermesi sağlanabilir.</p>
 451
 452     <p>Sunucu ayrıca, tam bir eşleşme bulunmadığı zaman lehçelerle de eşleşme
 453       arayabilir. Örneğin, bir istemci Britanya İngilizcesi
 454       (<code>en-GB</code>) ile yazılmış belgeler için istekte bulunursa,
 455       sunucu normalde HTTP/1.1 standardına göre bir belgenin basitçe
 456       <code>en</code> olarak imlenmesine izin vermez. (Bir okuyucu Britanya
 457       İngilizcesini anlıyor ama genel İngilizceyi anlamıyor diye
 458       <code>Accept-Language</code> başlığında <code>en</code>  değil de
 459       <code>en-GB</code>’yi belirtmesinin hemen hemen daima bir yapılandırma
 460       hatasına yol açacağına dikkat ediniz. Maalesef, mevcut istemcilerin çoğu
 461       öntanımlı yapılandırmalarında buna benzer şeyler yapmaktadır.) Bununla
 462       birlikte, başka bir dille eşleşme mümkün değilse ve sunucu “Kabul
 463       edilebilir bir gösterim çeşidi yok” hatasını döndürmeye hazırsa veya
 464       <code class="directive"><a href="./mod/mod_negotiation.html#languagepriority">LanguagePriority</a></code> son
 465       çaresine ayarlanmışsa alt küme belirtimini yok sayacak ve
 466       <code>en</code> belge isteklerine <code>en-GB</code> belgelerle yanıt
 467       verecektir. Apache, lehçenin üyesi olduğu anadili, istemcinin kabul
 468       edilebilir diller listesine örtük olarak düşük bir üstünlük değeri ile
 469       ekler. Yalnız şuna dikkat edin, eğer istemci tercihini "en-GB; q=0.9,
 470       fr; q=0.8" olarak belirtirse ve sunucuda sadece "en" ve "fr" belgeleri
 471       varsa sunucu "fr" belge ile yanıt verecektir. HTTP/1.1 belirtimi ile
 472       uyumluluğu sağlamak ve düzgün yapılandırılmış istemcilerle gerektiği
 473       gibi çalışabilmek için bu gereklidir.</p>
 474
 475     <p>Gelişmiş tekniklerin (çerezler, özel URL yolları gibi) desteklenmesi
 476       sırasında, kullanıcının tercih ettiği dili saptamak için Apache 2.0.47
 477       sürümünden beri <code class="module"><a href="./mod/mod_negotiation.html">mod_negotiation</a></code> modülü
 478       <code>prefer-language</code> <a href="env.html">ortam değişkenini</a>
 479       tanımaktadır. Değişken mevcutsa ve uygun bir dil yaftası içeriyorsa
 480       <code class="module"><a href="./mod/mod_negotiation.html">mod_negotiation</a></code> uygun gösterimi seçmeyi deneyecektir.
 481       Böyle bir gösterim çeşidi mevcut değilse normal uzlaşım işlemi
 482       uygulanacaktır.</p>
 483
 484     <div class="example"><h3>Örnek</h3><p><code>
 485       SetEnvIf Cookie "language=en" prefer-language=en<br />
 486       SetEnvIf Cookie "language=fr" prefer-language=fr
 487     </code></p></div>
 488
 489 </div><div class="top"><a href="#page-header"><img alt="top" src="./images/up.gif" /></a></div>
 490 <div class="section">
 491 <h2><a name="extensions" id="extensions">Şeffaf İçerik Uzlaşımının Genişletilmesi</a></h2>
 492
 493
 494   <p>Apache, şeffaf içerik uzlaşımı protokolünü (RFC 2295) şöyle genişletir:
 495     Sadece içerik kodlamasına özgü olmak üzere gösterim çeşidi listelerinde
 496     gösterim çeşitlerini imlemek için yeni bir <code>{encoding ..}</code>
 497     elemanı kullanılır. RVSA/1.0 algoritmasının (RFC 2296) gerçeklenimi,
 498     listedeki kodlanmış gösterim çeşitlerini tanımak ve onları
 499     <code>Accept-Encoding</code> başlık alanıyla ilgili olarak kabul
 500     edilebilir kodlamalara aday gösterim çeşitleri olarak kullanmak üzere
 501     genişletilmiştir. RVSA/1.0 gerçeklenimi, en uygun gösterim çeşidi
 502     seçiminin öncesinde hesaplanmış üstünlük katsayısını virgülden sonra beş
 503     haneye yuvarlamaz.</p>
 504 </div><div class="top"><a href="#page-header"><img alt="top" src="./images/up.gif" /></a></div>
 505 <div class="section">
 506 <h2><a name="naming" id="naming">Hiperbağlar ve İsimlendirme Uzlaşımları</a></h2>
 507
 508     <p>Eğer dil uzlaşımı kullanıyorsanız ve birden fazla dosya ismi uzantısına
 509       sahip dosyalarınız varsa uzantıların sıralamasının normalde uygunsuz
 510       düştüğü farklı isimlendirme yaklaşımlarında bulunabilirsiniz (ayrıntılar
 511       için <a href="mod/mod_mime.html#multipleext">mod_mime</a> belgesine
 512       bakınız).</p>
 513
 514     <p>Bir MIME türü uzantısına sahip bir dosyanın (<code>html</code> gibi),
 515       kodlanmış bir gösterimi (<code>gz</code> gibi) mevcut olabilir. Bu
 516       dosyanın ayrıca farklı dillerdeki gösterimleri için de bir uzantısı
 517       (<code>en</code> gibi) olabilir.</p>
 518
 519     <p>Örnekler:</p>
 520
 521     <ul>
 522       <li>misal.en.html</li>
 523
 524       <li>misal.html.en</li>
 525
 526       <li>misal.en.html.gz</li>
 527     </ul>
 528
 529     <p>Hiperbağ olarak geçerli ve geçersiz bazı dosya ismi örnekleri:</p>
 530
 531     <table class="bordered">
 532
 533       <tr>
 534         <th>Dosya ismi</th>
 535
 536         <th>Geçerli Hiperbağ</th>
 537
 538         <th>Geçersiz Hiperbağ</th>
 539       </tr>
 540
 541       <tr>
 542         <td><em>misal.html.en</em></td>
 543
 544         <td>misal<br />
 545          misal.html</td>
 546
 547         <td>-</td>
 548       </tr>
 549
 550       <tr>
 551         <td><em>misal.en.html</em></td>
 552
 553         <td>misal</td>
 554
 555         <td>misal.html</td>
 556       </tr>
 557
 558       <tr>
 559         <td><em>misal.html.en.gz</em></td>
 560
 561         <td>misal<br />
 562          misal.html</td>
 563
 564         <td>misal.gz<br />
 565          misal.html.gz</td>
 566       </tr>
 567
 568       <tr>
 569         <td><em>misal.en.html.gz</em></td>
 570
 571         <td>misal</td>
 572
 573         <td>misal.html<br />
 574          misal.html.gz<br />
 575          misal.gz</td>
 576       </tr>
 577
 578       <tr>
 579         <td><em>misal.gz.html.en</em></td>
 580
 581         <td>misal<br />
 582          misal.gz<br />
 583          misal.gz.html</td>
 584
 585         <td>misal.html</td>
 586       </tr>
 587
 588       <tr>
 589         <td><em>misal.html.gz.en</em></td>
 590
 591         <td>misal<br />
 592          misal.html<br />
 593          misal.html.gz</td>
 594
 595         <td>misal.gz</td>
 596       </tr>
 597     </table>
 598
 599     <p>Yukarıdaki tabloya bakarak hiperbağlarda bir dosya ismini uzantısız
 600       olarak (<code>misal</code> gibi) kullanmanın daima mümkün olduğunu
 601       farkedeceksiniz. Böylece br belgenin asıl türünü gizleyebilir ve
 602       sonradan bir hiperbağ değişikliği yapmaksızın örneğin
 603       <code>html</code>’den <code>shtml</code> veya <code>cgi</code>’ye
 604       geçebilirsiniz.</p>
 605
 606     <p>Hiperbağlarda MIME türlerini (<code>misal.html</code> gibi) kullanmaya
 607       devam etmek istiyorsanız dil uzantısı MIME türü uzantısının sağında
 608       kalmalıdır (<code>misal.html.en</code> gibi).</p>
 609 </div><div class="top"><a href="#page-header"><img alt="top" src="./images/up.gif" /></a></div>
 610 <div class="section">
 611 <h2><a name="caching" id="caching">Arabellekler Hakkında</a></h2>
 612
 613     <p>Bir arabellek, bir gösterimi istek URL’si ile ilişkilendirerek saklar.
 614       Böylece, sonradan aynı URL için bir istek yapıldığında kaydettiği
 615       gösterimi kullanabilir. Fakat özkaynak sunucuyla uzlaşılan türdeyse
 616       arabelleğe ilk istenen çeşit saklanmış olacağından isteğe yanlış
 617       gösterimle yanıt verilmiş olacaktır. Bunun olmaması için Apache, normal
 618       olarak içerik uzlaşımının sonucu olarak döndürülen tüm yanıtları
 619       HTTP/1.0 istemciler tarafından arabelleklenemez olarak imler. Apache
 620       ayrıca, uzlaşımlı yanıtların arabelleklenmesini mümkün kılan HTTP/1.1
 621       protokolünü de destekler.</p>
 622
 623     <p>HTTP/1.0 uyumlu istemcilerden (bir tarayıcı veya arabellek) gelen
 624       istekler için, uzlaşıma konu yanıtların arabelleklenmesini mümkün kılmak
 625       üzere <code class="directive"><a href="./mod/mod_negotiation.html#cachenegotiateddocs">CacheNegotiatedDocs</a></code> yönergesi kullanılabilir. Bu yönerge
 626       argümansızdır ve sunucu genelinde veya sanal konakların
 627       yapılandırılmasında kullanılabilir. Bunun HTTP/1.1 istemcilerinden gelen
 628       isteklere bir etkisi yoktur.</p>
 629
 630 </div></div>
 631 <div class="bottomlang">
 632 <p><span>Mevcut Diller: </span><a href="./en/content-negotiation.html" hreflang="en" rel="alternate" title="English">&nbsp;en&nbsp;</a> |
 633 <a href="./fr/content-negotiation.html" hreflang="fr" rel="alternate" title="Français">&nbsp;fr&nbsp;</a> |
 634 <a href="./ja/content-negotiation.html" hreflang="ja" rel="alternate" title="Japanese">&nbsp;ja&nbsp;</a> |
 635 <a href="./ko/content-negotiation.html" hreflang="ko" rel="alternate" title="Korean">&nbsp;ko&nbsp;</a> |
 636 <a href="./tr/content-negotiation.html" title="Türkçe">&nbsp;tr&nbsp;</a></p>
 637 </div><div id="footer">
 638 <p class="apache">Copyright 2009 The Apache Software Foundation.<br /><a href="http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0">Apache License, Version 2.0</a> altında lisanslıdır.</p>
 639 <p class="menu"><a href="./mod/">Modüller</a> | <a href="./mod/directives.html">Yönergeler</a> | <a href="./faq/">SSS</a> | <a href="./glossary.html">Terimler</a> | <a href="./sitemap.html">Site Haritası</a></p></div>
 640 </body></html>